Deelnemers aan de mediationtafel: werkgever, werknemer, leidinggevende of collega’s
Waar gewerkt wordt vallen spaanders. Zonder wrijving geen glans. What doesn’t kill you makes you stronger. Zomaar een paar gezegdes die aangeven dat het bij het werk/leven hoort: het gaat niet altijd vanzelf. Iedereen heeft het wel eens van dichtbij meegemaakt: ziekte, pesterijen, discussie over de uitvoering van taken, verstoorde arbeidsrelatie. Erg vervelend en meestal lost het vanzelf op of na een goed gesprek, maar soms ook niet. En wat doet u dan? In een conflict voelt het alsof de ander al lang niet meer naar u luistert en onredelijk is. Soms hebben de betrokkenen dan hulp nodig om er samen uit te komen.
Vragen uit de praktijk
Hieronder vindt u aan de hand van een aantal vragen informatie over hoe u om kunt gaan met uw situatie en wat u van een arbeidsmediation kunt verwachten.
Omgaan met een conflict
Is de andere partij op de hoogte van uw probleem met hem/haar?
Wanneer mensen zich in een conflict bevinden, is het soms moeilijk om het gesprek met elkaar of de confrontatie aan te gaan. Toch is dit altijd de eerste stap naar een oplossing, met of zonder mediation.
Mocht er een groot machtsverschil zijn waardoor het onveilig voelt om het gesprek met de ander aan te gaan, kijkt u dan naar vertrouwenspersonen binnen uw organisatie of branche.
Wat heeft u ondernomen en wat kunt u eventueel zelf nog doen?
Lastige situaties horen bij samenwerking. Wanneer het u lukt om dit samen op te lossen, zonder dat een derde betrokken raakt, maakt dat u en uw relatie sterker. Dit is een moeilijk gesprek, dat alleen kan werken wanneer het op een rustig moment gevoerd wordt en beide betrokkenen bereid zijn naar de ander te luisteren.
Zijn er binnen uw eigen organisatie functionarissen die u kunnen adviseren?
Grotere organisaties hebben vaak interne mediators, bedrijfsmaatschappelijk werkers of vertrouwenspersonen met wie u een situatie vertrouwelijk kunt bespreken. Soms zijn deze functionarissen ook in de branche beschikbaar.
Bent u momenteel arbeidsongeschikt en heeft u met de bedrijfsarts gesproken over uw probleem of conflict?
Ziekte en conflict op de werkvloer gaan vaak hand in hand. Wie te lang in een conflict vastzit wordt ziek. Wanneer u naar de bedrijfsarts gaat, luistert deze zowel naar uw medische toestand als de situatie op het werk. De bedrijfsarts is geschoold om u op beide aspecten te kunnen adviseren.
Heeft een deskundige u geadviseerd over een aanpak van uw probleem?
U bent als werkgever en werknemer eindverantwoordelijk voor de oplossing van uw conflict. Wel kunt u hiervoor advies vragen van professionals die meer ervaring met dergelijke situaties hebben: conflictdeskundigen, arbodiensten, juristen, advocaten. En voor advies over hoe u zelf met de situatie kunt omgaan kunt u terecht bij psychologen, (bedrijfs)maatschappelijk werkers, interventiecoach, de huisarts.
Wel of geen arbeidsmediation
Wanneer is arbeidsmediation een geschikte werkwijze voor uw probleem?
Arbeidsmediation is het juiste proces wanneer u merkt dat u vastzit in een situatie op uw werk waar u uit wilt komen. De Arbeidsmediator zorgt voor beweging in deze penibele situatie. Voor meer informatie over de keuze, kijkt u ook op de conflictanalyse pagina.
Moet ik meewerken aan een arbeidsmediation, ook als ik zelf een andere oplossing heb?
Nee, arbeidsmediation is nooit verplicht. Misschien krijgt u dat gevoel omdat de bedrijfsarts het adviseert. U hebt de plicht om te proberen het conflict op te lossen. Hoe u dat doet, staat u vrij. Als u dat op een andere manier dan mediation zou willen doen, dan kunt u dat natuurlijk altijd aan de ander voorstellen.
Kan mijn leidinggevende of medewerker mediation weigeren en welke keuze heb ik dan?
Ja, iedereen kan mediation weigeren met dien verstande dat hij/zij dan wel een andere oplossing dient voor te stellen. Vaak is het weigeren van mediation onderdeel van conflictgedrag: het uit de weg gaan van de confrontatie, angst voor de gevolgen, controle willen houden. Het voorstellen van mediation is een handreiking, een opening. In elk conflict is dat het begin van de oplossing. Het gebeurt regelmatig dat die eerste handreiking niet geaccepteerd wordt. Blijf dan wel die opening aanbieden.
Indien de werkgever de werknemer mediation aanbiedt, is dat een eerste stap naar een mogelijke oplossing van het conflict. Hoewel het voor werknemers vaak lastig is deze handreiking in eerste instantie te accepteren, loont het toch om uiteindelijk de stap naar mediation te zetten.
Hoe groot moet het probleem zijn om arbeidsmediation in te zetten?
Arbeidsmediation kan altijd, wanneer beide partijen ervoor open staan. De arbeidsmediator biedt de kans om een moeilijk gesprek toch veilig te voeren. Samen legt u een basis voor een gezonde voortzetting van de samenwerking of een samen overeengekomen uit elkaar gaan. Arbeidsmediation voorkomt langer en onnodig lijden.
Wanneer deelnemers nog goed met elkaar overweg kunnen, maar elkaar nog niet over het conflict hebben gesproken, kan arbeidsmediation te vroeg zijn. De relatie tussen beiden wordt sterker indien zij erin slagen om samen het gesprek aan et gaan. Mocht deze stap te groot zijn, dan kan het inschakelen van een arbeidsmediator een goede zet zijn.
Wanneer deelnemers niet meer bereid zijn elkaar tegemoet te komen, er een verziekte onveilige situatie is ontstaan waarbij wederzijds wantrouwen de boventoon voert en juridische procedures in zijn gang gezet, dan is het wellicht te laat voor arbeidsmediation. Maar indien deelnemers dan toch mediation willen, dan is dat mogelijk, maar waarschijnlijk is dat meer om eventuele verdere schade te voorkomen dan om de relatie te redden.
Wanneer is een oordeel over de situatie of het starten van een (juridische)procedure een effectieve oplossing voor uw probleem?
Dit is wenselijk wanneer u denkt dat juridische procedures en een rechterlijke uitspraak meer uw belangen dienen dan mediation. Wel dient u over voldoende financiële middelen, tijd en energie te beschikken om het juridische traject aan te gaan.
Kunt u over de keuze “wel of geen mediation” binnen uw organisatie informatie vragen?
Wanneer er een interne mediator in uw organisatie aanwezig is kunt u hier altijd vrijblijvend en vertrouwelijk mee overleggen. Ook HR kan u helpen met deze overweging.
Wanneer arbeidsmediation wordt ingezet
Wat zijn de kosten van een arbeidsmediation en wie betaalt ze?
Een arbeidsmediation kost gemiddeld tussen de 2000 en 3000 euro.
Vanuit de mediator geredeneerd, die zich evenveel inzet voor beide deelnemers, is het delen van de kosten het meest voor de hand liggend. Hier kunt u dus altijd gezamenlijk voor kiezen. Echter, vanuit het arbeidsrecht gekeken, draagt de werkgever meestal de kosten van de mediation. De werkgever is namelijk verantwoordelijk voor goede arbeidsomstandigheden en de kosten die hiermee gepaard gaan. De sfeer op de werkvloer valt hier ook onder. De kosten van de mediation zijn daarom voor de werkgever.
Wanneer de mediation op advies van de bedrijfsarts worde ingezet, is het een re-integratieverplichting/activiteit. Deze kosten zijn ook voor de werkgever.
Ook al betaalt de werkgever, dan nog hebben deelnemers evenveel stem en invloedtijdens de mediation.
Hoe snel kan de mediation worden ingezet?
Conflicten gaan bijna nooit vanzelf weg. Wanneer mediation wordt ingezet gaat dat altijd zo snel mogelijk.
Hoe kiest u een voor uw situatie geschikte arbeidsmediator?
U hebt diverse manieren hiertoe.
Indien uw organisatie een interne mediator heeft, bespreek dan met de andere deelnemer, of deze geschikt is voor uw zaak. De interne mediator kan met beide partijen een kennismakinggesprek hebben.
Heeft de organisatie een arbodienst, dan kan deze wellicht een mediator voorstellen.
Op de site van de VAN of de GAM vindt u vele arbeidsmediators genoemd met hun specialisatie. Let hierbij op of de mediator die u kiest, geregistreerd staat bij een kwaliteitsregister, dat de kwaliteit van de mediator waarborgt.
Bedenk, bij het maken van uw keuze, wat u belangrijk vindt in de werkwijze van een mediator en dienst achtergrond: man/vrouw, wel of geen jurist, branche kennis of andere ervaring.
Het is belangrijk dat de deelnemers gezamenlijk akkoord gaan met de mediator. Een van de twee deelnemers kan een of meerdere mediators voordragen. De andere deelnemer kiest een van deze mediators. U kunt er ook voor kiezen de keuze aan de ander over te laten. Hoe dan ook, belangrijkste is dat het een registermediator is.
Mag ik een adviseur inschakelen tijdens de mediation?
U kunt zich altijd laten adviseren in een mediation. Het is belangrijk om de mediator en andere deelnemers hiervan op de hoogte te stellen. De mediator zorgt er dan voor dat de adviseur eveneens aan de geheimhoudingsplicht voldoet.